Grondwaterkwaliteit
De kwaliteit van het grondwater wordt door een drietal factoren bepaald:
- De samenstelling van het voedende water en de stoffen die aan maaiveld aan het infiltrerende water worden meegegeven;
- De transportroute en de transporttijd van het grondwater die bepalen hoe lang het water onderweg is tot het meetpunt en welke reactieve stoffen in de ondergrond het water onderweg tegenkomt;
- De reactieve eigenschappen van de ondergrond zelf, zoals de mineralensamenstelling, het kalkgehalte en het organische stofgehalte.
Voor de uiteindelijke waterkwaliteit is het van belang wat de bron is van het voedende water: regenwater, rivierwater of zeewater. Het landgebruik in het infiltratiegebied heeft een grote invloed op de beginsamenstelling; het gebruik van meststoffen en bestrijdingsmiddelen, en de productie van chemisch afval hebben de kwaliteit van het ondiepe grondwater in Nederland veranderd. De opbouw van de bodem en de drukverschillen van het water bepalen waar het grondwater naar toe stroomt. De samenstelling van de sedimenten bepaalt welke stoffen uit het grondwater neerslaan en welke elementen uit het sediment juist oplossen in het grondwater. Hydrogeochemische processen die daarbij spelen zijn bijvoorbeeld oxidatie van pyriet, denitrificatie, kalkoplossing, sulfaatreductie en methanogenese. Ook fysische processen zoals sorptie zijn van belang voor bijvoorbeeld de concentraties zware metalen, geneesmiddelen of gewasbeschermingsmiddelen in het grondwater.
Grondwaterkwaliteit in Beeld
Het is belangrijk om de samenstelling van het grondwater te analyseren en die kennis te delen. Grondwater is immers van vitaal belang voor ons drinkwater, maar ook de gewassen op het land en de natuur zijn ervan afhankelijk. De Geologische Dienst Nederland stelt daarom via DINOloket en sinds 2020 via Grondwaterkwaliteit in Beeld gegevens over de kwaliteit en samenstelling van het grondwater beschikbaar. In een pdf-document zijn de mogelijkheden van de Grondwaterkwaliteit in Beeld applicatie geïllustreerd aan de hand van enkele selecties en mogelijke gegevensanalyses.
Nitraat in het grondwater in Midden Nederland (bron: Grondwaterkwaliteit in Beeld)
De grondwaterkwaliteitsgegevens kunnen op 3 manieren worden afgebeeld:
- Concentratiekaarten over verschillende ruimtelijke indelingen, waaronder de
- Fysisch-geografische regio's
- Leeftijd van het grondwater
- Landgebruik
- Geologische Formaties
- Hydrogeologische dwarsdoorsnedes op basis van REGIS II.
Redox toestand van het grondwater in Midden Nederland (bron: Grondwaterkwaliteit in Beeld)
Welke gegevens kunt u verwachten?
In Grondwaterkwaliteit in Beeld zijn gegevens over het volledig dieptebereik van het grondwater beschikbaar. Het bestand omvat gegevens uit het Nederlandse rivierengebied en de provincies Noord-Brabant en Limburg. De bedoeling is om de dataset in de komende jaren landsdekkend uit te breiden. Grondwaterkwaliteit in Beeld omvat de volgende gegevens: aluminium (Al), arseen (As), ammonium (NH4), bicarbonaat (HCO3), cadmium (Cd), chloride (Cl), elektrisch geleidingsvermogen (EGV), fosfaat (PO4), fosfaat-totaal (TP), ijzer (Fe), koper (Cu), nikkel (Ni), nitraat (NO3), sulfaat (SO4), zink (Zn). Daarnaast is een aantal afgeleide parameters beschikbaar, zoals de kalkverzadigingsindex, oxidatievermogen, oxidatievermogen-klasse, pH-klasse, redoxklasse, watertype en zoutgehalte.
Arseen in het grondwater in een geologische dwarsdoorsnede van de duinen tot de Veluwe (bron: Grondwaterkwaliteit in Beeld)
Relaties met de geologie
In de tool Grondwaterkwaliteit in Beeld kan de kwaliteit van het grondwater worden bestudeerd in samenhang met de geologische formaties waarin het grondwater voorkomt. De grondwatersamenstelling in de verschillende geologische formaties kan daarbij eenvoudig worden vergeleken.
Sulfaat in het grondwater in 3 geologische formaties in Midden Nederland (bron: Grondwaterkwaliteit in Beeld)
Verwijzen naar Grondwaterkwaliteit-in-beeld
Hier graag naar refereren als:
- TNO-GDN (2024). Grondwaterkwaliteit-in-beeld. TNO - Geologische Dienst Nederland, https://www.grondwatertools.nl/gwatlas; bezocht op dd-mm-jjjj (datum waarop geraadpleegd).
- TNO-GDN (2024). Groundwater quality viewer. TNO - Geological Survey of the Netherlands, https://www.grondwatertools.nl/gwatlas; visited yyyy-mm-dd (date of access).
Meer weten?
Wilt u advies of heeft u aanvullende vragen rondom de samenstelling van het grondwater? Neem dan contact met ons op. We hebben uitgebreide kennis van de ondergrond om de ‘geo-gestuurde’ kwaliteit van het grondwater te herleiden tot sedimenten en waterstromen.