Zoet grondwater is één van onze meest kostbare grondstoffen. Onze watervoorraad wordt echter bedreigd door verzilting. Het grensvlak tussen zoet en zout grondwater schuift op door zeespiegelstijging en menselijk handelen. De Geologische Dienst Nederland verricht onderzoek naar deze processen en brengt de zoet/zout verdeling van het grondwater in kaart. Traditioneel wordt hierbij een onderscheid gemaakt tussen zoet (minder dan 150 mg Cl^-/l), brak (tussen 150 en 1000 mg Cl^-/l) en zout grondwater (meer dan 1000 mg Cl^-/l).

Verzilting

Toename van zoute kwel, maar ook polderbemaling en de inlaat van zout water tijdens perioden van droogte, zorgen ervoor dat boeren steeds vaker zijn aangewezen op relatief kleine zoetwatervoorraden onder hun percelen. De verzilting in de Nederlandse kunstgebieden vormt daarmee een bedreiging voor de opbrengsten van de landbouw.

Meervoudig watergebruik

In Midden- en Zuid-Nederland wordt veel grondwater gewonnen voor de productie van drinkwater. De ondergrens van het zoete grondwater ligt daar veelal op diepten van 100 tot 400 meter. En dat biedt kansen voor meervoudig gebruik van de watervoorraden, zoals voor drinkwater, beregening en warmte-koude opslag. Het overbevragen kan echter leiden tot vermenging van zoet met zout grondwater en het omhoog komen van zout grondwater. En dat is niet gewenst.

Zoet/zout-verdeling in kaart brengen

Het zoutgehalte wordt met name bepaald door het chloridegehalte. Dit kan op verschillende manieren worden gemeten: in het laboratorium of met geofysische metingen in een boorgat. Het is bovendien mogelijk om het zoutgehalte van het grondwater te meten vanaf het maaiveld of vanuit de lucht. Het Europese CLIWAT-project onderzoekt de effecten van klimaatverandering op de grondwaterhuishouding in landen rondom de Noordzee. Voor dit project zijn metingen uitgevoerd om de zoet/zout-verdeling in het grondwater in kaart te brengen bij proefgebieden in Zeeland en Friesland.

Beschikbare gegevens

De Geologische Dienst Nederland beheert en interpreteert omvangrijke databestanden over het voorkomen en de dynamiek van het zoete grondwatersysteem. Deze gegevens zijn te raadplegen via DINOloket onder grondwatersamenstelling. Voor het rivierengebied zijn gegevens van de chloride concentratie beschikbaar via Grondwaterkwaliteit in Beeld.

ArcGIS kaartproducten

Zoet-brak kaart van Nederland (indicatie ondiepste vlak met 150 mg Cl-/l)
Brak-zout kaart van Nederland (indicatie ondiepste vlak met 1000 mg Cl-/l)