Grondwater stroomt relatief traag. Het is vaak tientallen of zelfs duizenden jaren onderweg voordat het weer aan de oppervlakte komt, bijvoorbeeld in een beek, kwelgebied of als het wordt opgepompt. Vanaf de plek waar water de ondergrond insijpelt en in de richting van een kwelgebied stroomt, zal het dus steeds ouder worden.
Datering met isotopen en gassen
Om het grondwater te dateren, maakt TNO - Geologische Dienst Nederland gebruik van tracers. De volgende isotopen zijn daarvoor geschikt: 3H/3He, 18O en 2H, 14C en 13CDIC en 13CCH4. Als grondwater als kwel weer bovenkomt of wordt opgepompt, is het in het algemeen een mengsel van jonger en ouder water. Een leeftijdsverdeling van een monster is echter lastiger te bepalen dan een enkele ouderdom. Hiervoor wordt gebruik gemaakt van een combinatie van zowel isotopen als lichte ( 4He, 20Ne, 22Ne) en zware (Ar, Kr, Xe) edelgassen. Deze tracers worden gemeten in gassen die aan het grondwater worden onttrokken. Met deze techniek wordt onderscheid gemaakt tussen kwetsbare putten met grondwater jonger dan vijftig jaar en putten met een mengsel van jong en veel ouder water.
‘Stromingsweg’ in modellen
Door de ouderdom van het grondwater te meten, ontstaat een beeld van de ‘stromingsweg’ waarlangs het grondwater in de bodem stroomt. TNO - Geologische Dienst Nederland gebruikt deze informatie om de huidige grondwatermodellen te toetsen en te verbeteren.
Kwetsbaarheid voor verontreinigingen
Gegevens over de leeftijdsverdeling kunnen worden gebruikt om prognoses te geven over de toekomstige waterkwaliteit in de wingebieden. Het grondwater op een bepaalde diepte draagt immers de sporen van de samenstelling van het water ten tijde van de infiltratie, en die eigenschappen bepalen mede welke reacties er in de ondergrond kunnen plaatsvinden. Deze kennis kan een drinkwaterbedrijf bijvoorbeeld gebruiken om de “ongereptheid” en kwetsbaarbaarheid van een grondwaterwinning voor verontreinigingen inzichtelijk te maken.
Waar zijn de gegevens te vinden?
Gegevens over de dateringen van het grondwater zijn op te vragen via DINOloket.