In grondwaterbeheer - en in veel ondergrond gerelateerde vraagstukken - is het belangrijk om de verdeling van klei- en zandlagen in de ondergrond te weten. Ook de kwaliteit van het grondwater zoals het zoutgehalte is in grote delen van ons land belangrijk. Onlangs heeft de Geologische Dienst Nederland (GDN), onderdeel van TNO, een nieuw meetinstrument in gebruik genomen. Het tTEM instrument wordt met een quad voortgetrokken en verricht metingen die in detail de drie dimensionale verdeling van klei- en zandlagen laten zien en ook zout grondwater. Provincie Drenthe had de primeur, daar werden de eerste metingen uitgevoerd.

De nieuwe technologie is vooral toepasbaar in agrarische gebieden, op zandwegen en in natuurgebieden. Het is een aanvulling op de huidige techniek waarmee via onder andere boringen en sonderingen gegevens van de ondergrond worden verzameld. Denemarken en de Verenigde Staten gingen ons voor, in Nederland is dit het eerste tTEM apparaat. Voor hét kenniscentrum van de Nederlandse ondergrond, is tTEM een waardevolle aanvulling op de bestaande technieken van de GDN.

“Hiermee kunnen we de ondergrond in detail in kaart brengen. De tTEM metingen, samen met de kennis en modellen van de ondergrond (Grondwaterkwaliteitinbeeld.nl, REGIS, GeoTOP) levert een zeer nauwkeurige driedimensionale schatting van de opbouw en eigenschappen van de ondergrond,” aldus Jan Gunnink, geoloog bij de Geologische Dienst Nederland.

Inzicht in complexiteit van de ondergrond

De samenstelling van de ondergrond is van belang voor verschillende geotechnische en hydrologische toepassingen. Zo is de ligging en kennis over de continuïteit van kleilagen in de bovenste 60 meter vaak cruciaal om doelgerichte maatregelen te ontwerpen. Denk hierbij aan bijvoorbeeld kleilagen bij dijken (piping) en aan verspreiding van verontreinigingen naar diepere lagen door gaten in de kleilagen. De nieuwe technologie is een efficiënte methode van 3D kartering van de ondergrond tot 60 meter diepte. In Nederland had provincie Drenthe de primeur, waar metingen werden verricht in het Drentsche Aa gebied. De resultaten hebben nieuwe inzichten opgeleverd in de aanwezigheid  en de continuïteit van kleilagen.

tTEM in de toekomst

De technologie staat niet stil. Zo kunnen ook metingen op binnenwateren worden verricht waarbij de tTEM wordt voortgetrokken door een boot. Hiermee kunnen we de ondergrond onder binnenwateren in kaart brengen, waarvan we tot op heden vaak maar beperkt informatie hebben. Ook kunnen we data verzamelen aan de buitendijkse kant van dijken, waarmee we de ondergrond onder de dijk beter kunnen voorspellen.

Benieuwd wat tTEM voor jou kan betekenen?

Voor detailinformatie over de werking van het tTEM apparaat, hebben we een folder gemaakt. Heb je na het lezen van deze pagina of folder vragen of wil je weten wat tTEM voor jou kan betekenen, neem gerust contact op met Jan Gunnink via jan.gunnink@tno.nl of Sjef Meekes via sjef.meekes@tno.nl.